تاریخچه جوراب: ماجرای جوراب و صنعت جوراب بافی

مقدمه ای بر تاریخچه جوراب

شاید باورش براتون سخت باشه اما جوراب ها احتمالا قدیمی ترین نوع لباسی باشن که امروزه همچنان مورد استفاده قرار می گیرند. جوراب ها از عصر حجر، خیلی قبل تر از زمانی که مفهومی درباره ی تیشرت و یا شلوار وجود داشته باشه،مورد استفاده قرار می گرفتند. اما امروز تنها دغدغه مردم در مورد جوراب ها اینه که که نمیدونن چجوری جوراب های رنگی و طرح دارو ست کنن اما جوراب ها در طول تاریخ فراز و نشیب زیادی رو تجربه کردند. جوراب ها همیشه به این راحتی به دست نمی اومدن و فقط توسط اشراف پوشیده میشدن. سال ها بعد که امکان پوشیدن جوراب برای همه فراهم شد، شهر لندن پلیس هایی برای ارزیابی جوراب ها داشت!

با دونستن اینکه چه بلاهایی در طول تاریخ برسر جوراب ها اومده، حتما توجه بیشتری به جوراب های گوله شده ی ته اتاقتون نشون میدین.

تاریخچه جوراب

حدود 5000 سال قبل از میلاد، غارنشین ها جوراب هایی داشتن که اصلا شبیه جوراب های امروزی نبود. هیچ جورابی از زمان اونها موجود نیست اما با توجه به سرنخ هایی که در نقاشی غارها و یافته های باستانی وجود داره نشون میده که این جوراب های ابتدایی از پوست حیواناتی که به دور مچ یا پا بسته می شدن ساخته شده بودن.

قرن هشتم قبل از میلاد اولین باری در تاریخ بود که شاعر یونانی”هزیود” به طور مکتوب از جوراب با اسم “پیلوی” نام برده است. پیلوی در واقع جورابی هست که از موهای مات شده حیوانات ساخته می شد.

بعدها رومی ها پاهای خودشون رو در نوارهایی می پیچیدن که با پارچه و چرم بافته می شدند. بعد از میلاد در حدود قرن دوم رومی ها شروع به ساختن جوراب از وصل کردن و دوختن تکه پارچه ها به هم کردند که اون رو “ودون” نامگذاری کردند. این جوراب ها اولین جوراب های تاریخ هستن که شباهت زیادی به جوراب هایی که امروز می بینیم دارن.

اولین جوراب های پشمی در ویندولاندا کشف شده است که به اندازه ی پای یک کودک است و لوح های رومی آن دوره نشان می دهد که آن ها درخواست جوراب های بیشتری برای محافظت از خود در آب و هوای خشن بریتانیا داشتند.

در همان زمان اولین جوراب بافتنی نیز در مصر باستان دیده می شود که دارای پنجه های شکاف دار است و برای پوشیده شدن با صندل طراحی شده اند.

در قرن پنجم پس از میلاد مردم اروپا جوراب های با نام “پوتی” می پوشیدند که نماد پاکی بود.

تاریخچه تجملی جوراب و استفاده از جوراب بلندتر

در قرون وسطی جوراب ها پیشرفته تر شدندتا جایی که قد شلوار بلند و رنگ پارچه ی جوراب روشن تر شد و قسمت پایینی پارو هم پوشش می دادن اما نوار کشسانی نداشتن تا مانع از افتادنش بشه. کوتاه شدن قد شلوارها باعث بلند تر شدن قد جوراب ها شد و کسب و کار خانگی جوراب حسابی رونق پیدا کرد.

بعد از این زمان لباس بافتنی مخصوصا جوراب بافتنی به لباس اشرافی تبدیل شد. این جوراب ها معمولا ساق پارو پوشش می دادو تا قرن دوازدهم قسمت کف و روی پا همچنان پوشش داده نمی شد!خیلی جالبه که بدونید جوراب بلند بالازانو امروزی هم ایده ی اولیه خودشون رو از همان زمان گرفتن!

در همان دوران عامه ی مردم جوراب های خودشون رو می بافتند اما جوراب های اشراف زاده ها از پارچه های بافته شده با کیفیت بالا بود که پیشتاز بود.

در قرن پانزدهم، فرانسوی ها و ایتالیایی ها با جوراب های ابریشمی دستبافت خودشون قوی سبقت رو ربوده بودند اما طولی نکشید که شیک پوش های بریتانیایی اشرافی هم از فرانسوی ها پیروی کرده و جوراب های ابریشمی با پارچه های کشسان رو در فرهنگ خوشون جا دادند. جالبه بدونید سهولت حرکت و نشان دادن پاهای خوش فرم از ویژگی این جوراب ها بودند.

سال 1490 میلادی اولین جایی در تاریخ بود که جوراب ها شروع به همکاری با بقیه لباس ها کردند! درست همینجا بود که شلوارها و جوراب ها باهم یکی شده تا به پوششی به اسم جوراب شلواری تبدیل بشن و در نهایت لباسی به اسم جوراب شلواری در طرح و رنگ متفاوت به وجود اومد.

در قرن شانزدهم برای جوراب بافی قوانین سخت گیرانه ای تنظیم شد، جالبه که بدونید در شهر لندن این قوانین توسط پلیسی به اسم”پلیس جوراب ” اجرا می شد. پلیس های جوراب در دروازه ی شهر می ایستادن و پاهای کسانی که وارد یا خارج می شدند رو بررسی می کردند تا جوراب هایشان طبق همان قوانینی که تنظیم شده بود، بافته شده باشد.

در سال 1589 اولین ماشین بافندگی توسط “ویلیام لی” روحانی انگلیسی اختراع شد. ملکه الیزابت اول پس از دریافت یک جفت جوراب مشکی از او از اعطای حق اختراع به ویلیام خودداری کرد. علت مخالفت ملکه این بود که از شکل خام جوراب تولید شده با دستگاه خوشش نیامده و می ترسید دستگاه جوراب بافی، شغل جوراب بافی سنتی رو از افرادش بگیرد. با این حال هانری پادشاه فرانسه از اختراع ویلیام حمایت کرد. ویلیام در روئن کارخانه تولید جوراب ساق بلند ساخت و طولی نکشید که این بافندگی در کل اروپا گسترش یافت. جوراب هایی که برای طبقات پایین بافته می شدند از پشم و جوراب هایی که برای اشراف بافته می شدند از جنس ابریشم رنگی بودند.

بعد از انقلاب صنعتی تولید جوراب آسان تر شد و جذابیت تولیدش سراسر اروپا را در برگرفت.

تاریخچه جوراب مدرن

در سال های بعد بر روی جوراب ها تغییرات زیادی اتفاق افتاد. این تحول در تغییر طولشان تا تنوع رنگ و استفاده از گلدوزی رو شامل می شد و حدود قرن هفدهم، پنبه به یک انتخاب محبوب در لباس و جوراب تبدیل گردید. انقلاب بعدی در صنعت جوراب در 1938 بعد از اختراع نایلون رخ داد. همکاری جوراب ها اینبار با نایلون، تحول بزرگی رقم زد!

تاجایی که حتی امروزه در جوراب ها از نوعی نایلون به نام پلی آمید استفاده میشه و بعدها الاستین به این ترکیب اضافه شد تا انعطاف بیشتری به جوراب ها اضافه کند.

مد و جوراب در کنار هم

مد شاهد اومدن و رفتن طرح های زیادی بوده که معمولا پس از چند سال دوباره برگشته و تاریخ را  تکرار کرده است. یکی از مدهای پرتکرار تاریخ جوراب ساق بلند است که همیشه انتخاب جذابی برای دختران و زنان بوده، این جوراب ها از گذشته وجود داشتن و امروزه با طرح هایی مختلفی مانند اسکاچی و رنگی و راه راه ظهور کردند. از طرفی جوراب فانتزی زنانه از مدل های جدید جوراب است که با پیشرفت صنعت تولید جوراب، مورد توجه قرار گرفته است. جوراب هایی با طرح حیوانات یا ترکیب طرح حیوانات با طبیعت از طرح های فانتزی قابل توجه درمد این روزهاست.

حتی جوراب هایی با طرح هنری به مانند جوراب ساق دار ونگوک و مونالیزا مورد توجه هنرمندان هم قرار گرفته است.

علاوه بر جوراب های فانتزی که جذابیت جوراب ها را چندین برابر کرده اند، جوراب های کاربردی مثل جوراب بالازانو بافت که رنگبندی و طرح آن ها پیشرفت زیادی کرده است طرفداران خود را در جامعه حفظ کرده است.

جوراب حوله ای هم از جدیدترین و به روزترین محصولات این صنعت به شمار می رود که در ایران توسط تولیدکننده های معدودی عرضه می شود که جوراب السوان از پیشگامان تولید جوراب حوله ای طرح دار از تولیدکنندگان پیشتاز جهت خرید جوراب می باشد.

 کلام آخر

صنعت مد و پوشاک در سیر تحولی خود در طول تاریخ همواره دچار تغییرات شده و حتی گاهی به گذشته خود برگشته است. انتخاب های ما گهگاهی بر اساس فصل و موضوع ترند شده در اون ایام کاملا اختیاری نبوده ولی به طور کلی جوراب و لباس های دیگر زمانی تونستند در ذهن ما ماندگار باشند که علاوه بر موارد گفته شده، حس خوبی در ما ایجاد کرده باشند.